Tản mạn: Chủ nghĩa tượng trưng trong Pandora Hearts (phần 1)

Bài viết được đăng trên tạp chí Unbirthday số 1. Đọc online bằng hình ảnh tại đây.

Dịch: Fabula Nova Crystallis.
Nguồn: Twillight Visions

Bạn nghĩ rằng hoa hồng, dây xích, các loài hoa sử dụng trong tranh minh họa của Pandora Hearts chỉ đơn thuần dùng để trang trí. Bạn đã nhầm. Tất cả chúng đều ẩn chứa một ý nghĩa nào đó.


Bạn phải chú ý tới: các loại hoa, hoa hồng, những cánh tay bí ẩn, nơ, ruy băng, ngọc quý, dây xích, lông vũ, đôi cánh, bươm bướm, đầu lâu, vương miện, bàn cờ vua,  mành cửa, lồng/cũi, thánh giá, thỏ, ngôi sao, gương, khuyên tai và màu sắc.

Minh họa cho sự tiên đoán trước:

Trong arc của Cheshire, có một trang màu với Break ngồi trên một núi sọ người, mặc dù đến arc xuất hiện Rufus Barma chúng ta mới biết anh là một illegal contractor.

Break thường được vẽ cùng với Lavender rose (hoa hồng có màu oải hương - xanh nhạt hơi pha đỏ), bạn có thể thấy chúng trên mũ của anh. Để ý lông vũ màu đen trên áo choàng của anh ấy nhé, chúng ta sẽ nói về ý nghĩa của hoa hồng và lông vũ sau.

Trang màu này cũng xuất hiện khá lâu rồi.

Đằng sau Gilbert là cây hoa chuông, chúng mang ý nghĩa của "sự biết ơn" và cũng có thể đó là dấu hiện cho thấy cậu ta đã thực sự rất rất rất biết ơn Chủ Nhân của mình. Trên phông nền là một thiên thần đang cầm kiếm và cây thánh giá trên mộ Lacie từ 100 năm trước. Cả Gil cũng đang đeo mặt dây chuyền thánh giá.

Bộ trang phục của anh là trang phục dùng trong các tang lễ, khuôn mặt của anh cũng biểu lộ nỗi buồn vô hạn, chắc chắn là vì cảm thấy tội lỗi và đau đớn khi 100 năm trước đã không thể bảo vệ được chủ nhân của mình. Chắc chắn nó không phải là đầu của Jack, vì nó đang đội một chiếc vương miện, tượng trưng cho sự bất tử, công bằng, chiến thắng, phục hưng và danh dự, đồng thời nó cũng biểu tượng cho sự huy hoàng của cuộc sống sau khi chết. Vương miện này phù hợp với một vị vua, và Glen là vua của gia tộc Baskerville. Ngoài ra, trong lịch 2012 tháng ba là Leo - đời sau của Glen - cậu cũng đội một chiếc vương miện tương tự. Loài hoa xung quanh Leo giống như cúc vạn thọ, nó tượng trưng cho nỗi buồn, tuyệt vọng và bất hạnh, khá hợp với Leo. Chúng cũng là loài hoa của chòm sao Leo! Vương miện của Leo có một cây thánh giá và hoa hồng tím hoặc đen.

Những cánh tay bí ẩn:

Nói về vương miện thì, trong tấm hình này cũng có một bàn tay đang cố vươn tới quân tướng trong bàn cờ vua:

Vương miện trên quân Vua này cũng rất giống với hai vương miện của Glen bên trên. Mẫu trang trí giống bàn cờ vua với hai màu đối lập cũng xuất hiện khá nhiều trong Pandora Hearts. Ví dụ như sàn phòng của Alice ở Sablier và của Intention oF Abyss:

Nếu dựa theo luật chơi của cờ vua, chúng ta cũng có thể thấy rằng họ đang đứng ở vị trí đối lập nhau trong một cuộc đấu trí. Nếu Glen (bây giờ là Leo) là quân Vua đen, và toàn bộ quân đen tượng trưng cho gia tộc Baskerville (Vincent và Gilbert đều có sự kết nối với quân đen), thì Break lại nối kết với quân Bạch Mã (trong tiếng Anh là White Knight), vừa tượng trưng cho việc Break thuộc phe đối lập với Baskerville, vừa là lời ám chỉ đến chain cũ của anh - the white knight. Break cũng cầm một quân đen trên tay, có thể điều đó ám chỉ rằng Gilbert là con tốt của anh.

Hoặc có thể ván cờ vua đang được người khác chơi? Bàn cờ vua bị xé ra để lộ những tờ giấy bên dưới giống như những ghi chép lịch sử của nhà Barma. Liệu có phải gia tộc Barma chỉ đang dùng những người khác trong trò chơi giành quyền lực của họ? Hay đó là những mảnh vụn ký ức của Alice? Chi tiết bàn tay cố với lấy quân Vua đen và tay Break đang cầm quân tốt đen cho thấy sự xuất hiện của bàn tay tượng trưng cho: sự kết nối, sự ảnh hưởng và sự điều khiển. Có một số bàn tay thậm chí còn đang cầm những sợi cước, làm chúng ta liên tưởng tới người điều khiển những con rối. Sẽ nói tiếp về vấn đề này sau.

Trong bức tranh này, có một đôi tay đằng sau Oz.

Bạn hãy để ý phông nền xuất hiện hoa hồng xanh và hoa hồng vàng, hai tấm mành và ngọc trai.

Đôi bàn tay này giống như của đàn ông, và ngón trỏ tay trái có đeo một chiếc nhẫn. Có thể đây là đôi tay của Jack, tượng trưng cho việc Jack đang có ảnh hưởng tới Oz? Hoa hồng vàng thường xuyên xuất hiện hầu hết cùng với gia tộc Vessalius và đặc biệt là với Jack. Nhưng chúng ta chưa nhìn thấy Jack đeo nhẫn bao giờ, phải không?

Chú ý màu mắt của Oz, nó là màu xanh biển...

Oscar có đeo nhẫn bên tay trái nhưng không phải ở ngón trỏ. Hmm... mọi người trong Pandora Hearts đều có chút... điên khùng, chỉ có duy nhất Oscar là có vẻ bình thường nhất trong số họ, và điều đó thật đáng nghi.

Oz đang học bản nhạc Lacie. Bản nhạc đó và đôi tay đeo nhẫn kia lại xuất hiện ở bức tranh này:

Bức tranh này cũng có một Jack, mặc đồ đen và đi cùng với hoa hồng đen, và Oz đi cùng với hoa hồng trắng. Mặc dù trắng và đen có thể là biểu tượng đối lập của bàn cờ vua, nhưng tôi nghĩ trắng và đen hầu hết xuất hiện trong Pandora Hearts là để nói đến sự bình đẳng. Bức tranh này đặc biệt giống với biểu tượng Âm (Tối/Jack) và Dương (Sáng/Oz). Cũng giống như đối với Black Rabbit và White Rabbit, có thể họ là sinh đôi, đối lập nhau, nhưng cũng có thể là Một và đều có chung một ước muốn.

Jack thì đang nâng niu một bàn tay có vẻ khá nữ tính. Liệu đó có phải là tay của Lacie? Tôi nghĩ đó đúng là tay của cô ấy vì phần lớn diện tích phông nền có xuất hiện đồng hồ bằng vàng và bản nhạc Lacie - đó có thể là lời ám chỉ sự ảnh hưởng to lớn của Lacie tới cốt truyện.

Trong bức tranh này, cũng có một bàn tay bí ẩn tiếp cận Gilbert. Nó là tay của con gái, vì vậy nó có thể là biểu tượng cho sự ảnh hưởng của một trong số các Alice? Nó mang găng tay đen, nên rất có thể đó là Alice này:

Vincent đã từng nói rằng: "mọi người đều trở nên bất thường vì Alice" và cậu ta cũng trực tiếp nhắc đến tên của Gilbert.

Ở chương 8 cũng có một sự kiện khi con búp bê White Rabbit cố lôi kéo Oz vì tưởng cậu là Jack, nó đã để lộ ra một bàn tay con người và làm Oz sợ:



Điều này chứng tỏ intention of Abyss có thể tiếp cận con người bằng cách đó.

Bươm bướm và hoa hồng

Jun rất yêu thích chủ nghĩa tượng trưng dùng các loài hoa thời Victorian của mình, và đặc biệt là hoa hồng (trong Crimson Shell, hoa hồng đóng một vai trò rất lớn.) Jack "bóng tối" trong bức tranh vừa rồi được đi cùng với hoa hồng đen, nhưng thường thì Jack được liên kết với hoa hồng vàng nhiều hơn.

Ngày nay, hoa hồng vàng tượng trưng cho tình bạn, nhưng ở thời Victorian, nó tượng trưng cho "sự đố kị", không xứng đáng.

Tất nhiên, Jack cảm thấy mình không xứng đáng với rất nhiều thứ trong cuộc đời anh. Không xứng đáng được sống, không xứng đáng với gia tộc và thậm chí không xứng đáng với Lacie.

Jack cũng ghen tỵ với Glen, anh ta đã từng nói: "Sức mạnh của Glen quá lớn. Nó thực sự hết sức phiền toái."

Quan hệ giữa Jack, Glen và Lacie là gì? Trong bức này, chúng ta có Jack và Glen, ở giữa là một người con gái, cô ấy không có hai bím tóc vì vậy có thể đó là Lacie chứ không phải Alice. Glen đang cầm chiếc đồng hồ bỏ túi, còn Jack thì cầm hoa hồng vàng - loài hoa của sự đố kị và có hoa hồng nhung rải rác xung quanh họ.

Hoa hồng nhung có ý nghĩa gì? Thông thường nó biểu trưng cho tình yêu, đam mê và ham muốn, nhưng trong Pandora Hearts, có vẻ như hồng nhung còn mang điềm xấu. Vincent đã trực tiếp nhắc tới hồng nhung: "Tao đã nhìn thấy mà. Chung quanh Jack toàn là máu. Anh ấy bị thương rất nặng trong cuộc đấu với Glen!! Toàn là máu... nhiều đến nỗi... trông như cả một vườn hồng nhung đang nở rộ trên người vậy!!"
Màu đỏ tượng trưng cho đam mê, đồng thời cũng là màu của máu. Nó là màu của những thần chết mặc áo trùm đỏ, nó còn liên quan tới Alice với danh hiệu "Thỏ đen đẫm máu". Có thể trong bức tranh này, những bông hoa hồng nhung kia tượng trưng cho máu của những người đã hi sinh trong thảm kịch Sablier.

Trong bức tranh cũng xuất hiện bươm bướm, biểu tượng của linh hồn và sức mạnh biến đổi của cái chết. Nhưng hầu hết bươm bướm xuất hiện trong các bức tranh khác và cả trong bức này đều có màu xanh biển, thì con bướm ở phần trên đầu Jack lại có màu đỏ. Có thể điều này có nghĩa linh hồn của Jack có gì đó đặc biệt... hoặc con bướm đó là linh hồn của Lacie?

Chú ý rằng bóng của Gilbert lúc nhỏ nằm ở bên Glen, trong khi bóng Vincent lại nằm ở bên Jack, tờ lịch tháng 9/2011 cũng là tháng mà chúng ta biết rằng Gilbert là hầu cận của Glen!

Ngoài bức tranh giống như âm dương kia ra, chỉ còn một bức nữa là Jack được liên kết với hoa hồng đen:

Hoa hồng đen tượng trưng cho cái chết, hận thù và chia ly vĩnh viễn. Chúng được dùng trong các lễ tang nhưng chúng đồng thời cũng tượng trưng cho sự hồi sinh. Mặc dù hoa hồng đen không tồn tại trong tự nhiên, nhưng trong thế giới của Pandora Hearts, chúng thực sự có thể trồng được. Vincent đã từng dùng chúng để làm dấu hiệu cho Break. Trong bức tranh trên, là Alice "bóng tối" đang tặng cho Jack những bông hoa hồng đen, giống như là thể hiện sự thù hận của cô đối với anh. Hoa hồng đen cũng có thể tượng trưng cho sự ám ảnh, rất hợp với thái độ của Alice khi cô luôn bị ám ảnh bởi Jack. Jack bị trói và bất tỉnh cộng với thái độ đắc ý của Alice làm tôi nghĩ rằng có thể cô ấy đang một phần nào đó nắm quyền kiểm soát. Hoa hồng đen trong xuất hiện trong bức tranh không chỉ gợi ý rằng Alice không chỉ đang bị kích thích mà còn tràn đầy thù hận.

Điều thú vị là, trong khi hầu hết hoa hồng trong phòng có màu đen thì bông hoa trên ngực Jack lại pha chút đỏ. Có lẽ đó là màu đỏ của tình yêu, nhưng mọi thứ có màu đỏ khác như mành, tấm nệm đều có vẻ bị tơi tả, điều này tượng trưng cho không khí bạo lực. Trên giường cũng có hai chiếc đầu lâu - có thể là một là của Jack và một của Glen, hoặc có thể cả hai đều là của chị em song sinh Alice? Hoa hồng vàng gắn trên tấm gương - có thể họ đố kị lẫn nhau?

Vậy những bông hoa hồng đen trong bức tranh của Jack và Oz có ý nghĩa gì? Tương phản với hoa hồng trắng của Oz? Hoa tang/hồi sinh cho Lacie?

Trong bức tranh Oz đang học bản nhạc Lacie, có xuất hiện hoa hồng xanh xung quanh cậu.

Hoa hồng xanh cũng không xuất hiện trong tự nhiên, chúng tượng trưng cho bí ẩn hoặc việc đạt được những điều không thể. Người ta tin rằng chúng có thể đem lại tuổi xuân hoặc ước muốn cho chủ nhân của mình (giao ước với chain?) Trong Pandora Hearts,  chúng được liên kết với bốn nhân vật chính của thảm kịch Sablier: Vincent, Oz, Alice và Gilbert.

Số bông hoa trong mỗi bó hoa cũng có ý nghĩa nhất định. Trong bức tranh này, số bông hoa trong bó hoa của Vincent là 12 (chỉ đếm những bông lớn), điều đó có nghĩa là "Hãy là của tôi!" (Vincent nói với Gilbert), nhưng trong đó còn có 3 bông nhỏ bị che khuất, vậy tổng cộng là 15 bông.

Một bó hoa có 15 bông muốn truyền tải thông điệp đó là "xin lỗi" và xin người được tặng tha thứ. Cả hai ý nghĩa này đều rất hợp với thái độ của Vincent đối với Gil. 12 là ý nghĩa rõ ràng hơn, trong khi 15 là ý nghĩa ẩn.

Gilbert và Vincent thường được xuất hiện cùng với hoa hồng xanh. Trong bức tranh dưới, Break đang cắn một bông hoa hồng, đó có thể gợi ra liên tưởng về việc anh ho ra máu. Tuy nhiên, chỉ có duy nhất bông hồng này trong bức tranh là không có dây leo như những bông khác, điều đó có ý nghĩa là "tình yêu từ cái nhìn đầu tiên", nhưng ở đây có thể điều đó diễn tả một mình Break thì không có chút nguy hiểm ẩn chứa nào, có thể là do anh luôn chọn những phương thức trực tiếp và không có nhận dạng nào khác làm đảo lộn động cơ của mình.

Những bông hoa hồng nhung khác đều đặc biệt trông rất mạnh mẽ, chúng thậm chí phát triển làm nứt tường hay gương, mặc dù hoa hồng xanh cũng mọc ra từ vết nứt của tường nhưng chúng không mạnh mẽ bằng hoa hồng nhung.

Hai nửa bức tranh có màu đối lập nhau đỏ - xanh còn gợi lên không khí căng thẳng của cuộc đấu trí trên bàn cờ vua.

Sự đối lập tương phản giữa đỏ và xanh cũng được thể hiện trong bức tranh này, Gil với màu xanh đối lập với Oz cùng màu đỏ. Hầu hết hoa hồng ở đây đều có màu xanh, tuy nhiên Oz lại mang những bông hồng nhung. Phông nền lại xuất hiện mặt bàn cờ vua.

Chú ý Oz và Gil đều bị buộc bởi những sợi dây ruy băng. Chúng ta sẽ nói tiếp về vấn đề này sau.

Oz giữ bao nhiêu bông hồng trong bó hoa cậu cầm ở bức tranh trước? Cũng khá khó nói, vì còn phần phía sau của bó hoa không được lộ ra. Tất cả số hoa phía trước là 18 bông, vậy có thể tổng cộng tất cả là 20, 21 hoặc 24, chúng đều có ý nghĩa "những cảm xúc của tôi dành cho bạn là thật lòng", "Tôi sinh ra là để dành cho bạn", hoặc "Tôi là của bạn". Tất cả đều phù hợp với thái độ của Oz dành cho Alice (con búp bê thỏ mặc trang phục của Alice ngồi bên cạnh Oz ám chỉ cô).

Bức tranh dưới cũng khá thú vị với những bông hồng xanh xuất hiện bên cạnh Alice, trong chiếc lồng là Black Rabbit và rất nhiều đầu lâu đỏ ở dưới chân cô - tại sao? Lần cuối chúng ta nhìn thấy ai đó với một đống xương đầu lâu là - bức hình với Break - vì anh đã hi sinh những người đó cho Abyss. Có phải những chiếc sọ người này là của nạn nhân trong thảm kịch Sablier? Có phải linh hồn của họ đang tìm lối thoát dưới hình hài của những con bươm bướm?

Nếu vậy, bức tranh này có lẽ là một lời buộc tội. Mạng nhện có thể nói đến dòng chảy của thời gian, hoặc sự vận động? Đây là lần thứ hai Alice "bóng tối" được xuất hiện bên cạnh những chiếc đầu lâu, và nó cũng là một minh chứng rõ rệt cùng với bức tranh Alice với hoa hồng đen - cho việc cô ấy có thể chínhl là người phải chịu trách nhiệm cho tất cả những gì đã xảy ra 100 năm trước.
Alice, Oz và Gilbert đều xuất hiện nhiều lần cùng với bươm bướm. Thường thì chúng có màu xanh, thi thoảng chúng được tạo nên từ ánh sáng.

Trong bức này, một con đậu trên phần gáy của Oz và những con còn lại thì bay xung quanh đầu.

Với Gilbert, chúng bay hình vòng cung phía trên đầu. Chú ý trên tay Gilbert cũng bị buộc bởi những dải ruy băng.

Jack và Glen cũng xuất hiện cùng với bươm bướm thật, nhưng Lottie thì lại đeo một vật trang sức hình con bướm (có thể là màu đen) trên tóc, trên ngực và cả khuyên tai.

Oz cùng Lacie và Intention of Abyss đều xuất hiện bên cạnh hoa hồng trắng, tượng trưng cho sự tinh khiết, khiêm nhường và trong sáng.

Nhưng màu trắng trong Pandora Hearts không tượng trưng cho đức hạnh truyền thống. Những nhân vật gắn với nó thường có cái gì đó không ổn định, nếu không muốn nói là có chút điên khùng. Có vẻ như nó liên quan nhiều hơn tới cách mà họ biểu hiện bản thân một cách rất "thuần khiết", không hề có chút giả tạo hay ép buộc và "sự trong sáng" không bị ràng buộc bởi bất cứ giáo lý hay lễ nghĩa xã hội nào. Ở Nhật Bản, màu trắng đại diện cho bí ẩn, sự huyền bí và phổ biến với những người bị ám ảnh bởi phép thuật hay những sinh vật có phép thuật.

Hoa hồng trắng cũng có thể mang ý nghĩa "cuộc đoàn tụ thần thánh và thiêng liêng giữa những linh hồn đã ra đi và chúa", và vì vậy nên chúng không những được dùng trong các lễ tang, mà còn được dùng trong lễ cưới hay để chúc mừng một sinh linh mới chào đời.

Điều này cũng phù hợp với chủ đề của Pandora Hearts là kết nối với cái chết, sự hồi sinh và tình yêu vĩnh cửu.

Hoa hồng trắng cũng có ý nghĩa là bí mật. Break thường xuất hiện bên cạnh hoa hồng màu oải hương, nhưng trong arc về dinh thự của Yura có trang màu bên, bông hoa hồng trắng bên trái anh có lẽ tượng trưng cho việc anh đang cố giấu đi việc cuộc sống của anh đã sắp tàn phai.

(Còn tiếp)